Een moderne plastic jol weegt 125kg, een moderne houten jol met Italiaanse licentie 145kg. Een klassieke houten jol met een Nederlandse licentie weegt 175 kg. De lichtste NED jol weegt 165kg, de zwaarste 190kg. Het zijn schattingen gebaseerd op diverse journalistieke informatiebronnen, zoals het wetenschappelijke onderzoek van Bert Hamminga (zie foto). Mijn neef Marcel Bleeker stelde een slimme vraag. Hoeveel invloed heeft het gewicht van een jol op de prestaties en kan dat ook wiskundig worden aangetoond m.b.v. een formule. Bijvoorbeeld de SW factor. Goede vraag, geen gemakkelijk antwoord.
In het algemeen: Een laag gewicht geeft minder vormweerstand van de romp. Er is minder waterverplaatsing nodig. Daarnaast komt een lichte jol veel sneller op gang: de acceleratie is beter. Eigenlijk best wel logisch.
Het mooiste zou zijn een formule, waardoor het allemaal wiskundig is uit te rekenen. Met als eindresultaat de winst in meters voorsprong. Dat gaat echter niet lukken, die formule bestaat niet. Althans ik ken hem niet. Door alle gezamenlijke wedstrijden van de afgelopen 10 jaar zijn wel ervaringen ontstaan, die aantonen dat het gewicht zeker van invloed is op het eindresultaat.
Plastic en houten jollen zijn vooral in halve wind en voor de windse rakken sneller dan klassieke houten NED jollen. Op een rak van 2 kilometer loopt dat op tot een 50 - 75 meter. dat lijkt weinig, maar hiermee worden wedstrijden wel beslist. In de kruisrakken komt het veel meer aan op de kwaliteit van de stuurman en was het snelheidsverschil moeilijker waar te nemen.
Mijn goede Italiaanse vriend Giorgio Pizzarello was ooit in het bezit van een fraaie van der Meer NED jol met zowel een ITA als NED licentie. In Italië liet de snelheid te wensen over. Geen probleem: door overal gaten in te boren kon hij uiteindelijk 25kg gewicht besparen. In Nederland verboden, maar in Italië staat innovatie hoog in het vaandel en is veel toegestaan. Maar ook die gewichtsbesparing van 25kg was nog te weinig om partij te bieden aan plastic jollen.
In Italië wordt geen onderscheid gemaakt in plastic en houten jollen, maar houten jollen zitten zelden vooraan. Zeker bij weinig wind hebben ze geen schijn van kans. Een reden kan zijn dat hout water opneemt en plastic niet. Met name via de onbeschemrde binnenkant van de zwaardkast, waardoor snel vervormingen onstaan. Nog steeds een heftig discussiepunt in de Twaalfvoetsjollenclub. Dit inwateren kan snel 10 tot 15kg uitmaken en verklaart veel.
Vooral bij weinig wind is accelaratie belangrijk. Bij ieder vlaagje moet de boot vooruitspringen. Met een zware jol is dat een moeilijk verhaal, zeker als het verschil in gewicht 40-75kg bedraagt.
Nu bestaat er in Nederland ook verschil in gewicht. De bandbreedte is hier zo’n 25kg. Mijn jol de NED824 is zwaar en weegt in totaal 190kg, maar is wel 4 keer Nederlands kampioen geworden. In België had ik Leen van Willigen aan boord. Samen wogen wij maar liefst 190kg. Een totaalgewicht van jol met bemanning 380kg. Met beaufort 6 waren we echter niet te stoppen. Ook omdat de jol in het aan de windse rak kaarsrecht door het water ging en dat geeft weer veel winst. In het voor de windse rak verloren we, maar dat viel met veel wind weer mee.
Bij beaufort 2 levert weinig gewicht een groot voordeel op. Als het water dan ook nog golvend is helemaal. Plastic jollen kunnen het gewicht ook nog heel laag aanbrengen. Het lateraalpunt komt zo lager te liggen en dat geeft winst in ruw water. Dus niet alleen het totaal gewicht is van belang, ook de plaats in het verticale vlak.
Moraal van het verhaal: een minimum totaalgewicht van 165kg zou goed staan in de Nederlandse regelgeving. Het voorkomt te heftige micro discussies over de gewichten van de diverse onderdelen, zoals roer en mast.
Jaap van Hasselt maakt zich vanuit Frankrijk sterk voor een gezamenlijke wedstrijd van moderne houten ITA jollen en klassieke houten NED jollen. Een sympathiek idee. Als de moderne houten ITA jollen verzwaard worden tot 165kg zijn de kansen weer redelijk gelijk. Twee jerrycans van 10ltr aan boord is zo gepiept. Als dan ook nog de moderne verstelmogelijkheden van ITA jollen worden afgeplakt kan er weer samen genoten worden van een eerlijke wedstrijd. De tijd zal leren of iedereen met een moderne houten jol daartoe bereid is.
De vraag van Marcel, heeft gewicht invloed op de prestaties? Jazeker. Vooral in ruime windse rakken, plane rakken, golvend water en weinig wind (bft 2) is het verschil aanzienlijk. Uit ervaring is dit gebleken. Een goede stuurman kan veel compenseren, maar niet alles. Vraag maar aan de autocoureur Max Verstappen in de formule 1 races.
zie ook een eerder artikel over dit onderwerp