12footnews

International 12 foot dinghy

zondag 25 februari 2024

Zeildoek

door Pieter Bleeker

In 1913 beschreef de BRA (Brittish Racing Association) eisen voor het zeildoek: "union Silk" of van Turksch rood doek. Blijkbaar was dat toen gangbaar en gemakkelijk te verkrijgen. In 1963 zeilde ik nog in de Flits met zeilen van katoen en dat doek staat me nog goed bij. Vooral het drogen als het nat was geworden. In 1966 werd dacron toegestaan en zeilde je opeens met hagelwitte zeilen. Maar ook in dacron zijn er veel smaken en als je een nieuw 12voetsjol zeil bestelt is het zaak dat je een beetje gesprekspartner kunt zijn voor je zeilmaker. Daarom hier wat tips. Belangrijk is de dikte van het doek, het wordt aangegeven in Oz (ounce) per square yard. In onze contreien wordt ook wel gram per vierkante meter gehanteerd. Molenaar is mijn favoriete zeilmaker en zij hebben een voorkeur voor het zeildoek van Contender RSQ 3.75 Oz Fibercon Polykote. Dat is prima doek, ook veel Olympische zeilers kiezen daarvoor. Een groot probleem voor zeilmakers is echter het achterlijk van de jol. Door gebrek aan goede regelgeving van de TC is in de loop der tijd een "uitbouw" van ca. 17cm ontstaan. Dus geen recht achterlijk meer, maar een kromme uitbouw. Vooral voor de wind geeft dat een beetje voordeel. Het nadeel: je kunt je zeil gemakkelijk naar de filistijnen varen. Vooral als je de schoot te strak aantrekt bij harde wind. Het gevolg: een flapperend achterlijk en daarna gaan klagen bij je zeilmaker. Daar zitten Molenaar, de Vries en Hagoort niet op te wachten, vandaar dat zij altijd dik doek met een harde finish adviseren.
Als je je bewust bent van de risico's, kun je echter ook kiezen voor iets dunner doek: 3,05 Oz ipv 3,75 Oz. Behalve de dikte van het doek is echter ook de finish, zeg maar de laklaag over het doek, een aandachtpunt. Het is vooral belangrijk om de flap van het achterlijk in model te houden: Polykote RSQ 3,75 Oz is dan verstandig omdat het een harde finish bevat. Bij het opbergen van de jol moet je echter uiterst voorzichtig zijn: het zeil losmaken van de gaffel en altijd om de giek winden. Als je dat niet heel voorzichtig doet, ontstaan gemakkelijk scheurtjes in de finish en dat is een lelijk gezicht. Een alternatief is daarom heel licht doek: RS 2,5 Oz met een andere finish: Tempered polykote ipv polykote. Deze finish is zachter met als voordeel dat het zeil uiteindelijk langer meegaat. En ook gemakkelijker te hanteren is bij het aftuigen. Maar bij harde wind is het juist weer kwetsbaar. Zie deze documentatie voor alle details. Ik heb in elk geval gekozen voor RS 2,5 Oz tempered polykote. De eerste resultaten waren heel goed in 2023.
Als bij de volgende TVE die flap van het achterlijk helemaal wordt verboden en we weer kiezen voor de regelgeving van 1913, krijgen zeilmakers het een stuk gemakkelijker en kunnen ze weer lichter doek adviseren met een zachtere finish. Ook goed voor de portemonnee, je zeil kan dan gemakkelijker 10 tot 15 jaar mee. Wellicht iets om over na te denken, lijkt me. In elk geval weer genoeg gespreksstof voor het nieuwe seizoen.